Temel Ve Türetilmiş Büyüklükler
Temel büyüklükler: Başka birimlere gerek duyulmadan ifade edilebilen birimlerdir.
Fizikte 7 tane Temel büyüklük vardır bunlar ; kütle, uzunluk, zaman, akım şiddeti ve sıcaklık,ışık şiddeti ve madde miktarıdır.
Türetilmiş büyüklükler: Başka büyüklükler yardımıyla ifade edilen büyüklüklere türetilmiş büyüklükler denir.
Türetilmiş büyüklükler; kuvvet, ivme, hız, direnç, enerji vb.
Skaler ve Vektörel Büyüklükler
Fizikte büyüklükler skaler ve vektörel olmak üzere iki gruba ayrılır.
Skaler Büyüklükler: Sayısal büyüklüğü ile tam olarak tanımlanabilen büyüklüklere skaler büyüklük denir. Oda sıcaklığı 18°C tır, sınav süresi 45 dakikadır, Ahmet’in boyu 128 cm kütlesi 35 kg dır, 1 bardak sütün verdiği enerji 62 kilokaloridir.
Bu örneklerden de anlaşıldığı gibi bir rakam ve bir birimle verilen büyüklüklerin ne ifade ettiği kolaylıkla anlaşılmaktadır. Kütle, zaman, sıcaklık, uzunluk, enerji, hacim, elektrik yükü gibi büyüklükler Fizikteki skaler büyüklüklerden bazılarıdır.
|
|
40 km/h lik hızla estiği bilgisi yeterli değildir. Rüzgarın hangi yönde estiği de bilinmelidir. Bir araç, 200 N şiddetinde kuvvet uygulayan iki
kişi tarafından çekilmektedir. Kuvvetlerin yönleri verilmeden aracın hangi yönde hareket ettiğinin bilinmesi mümkün değildir. Kuvvetlerin büyüklükleri ile birlikte yönleri de bilinmelidir.
Şekildeki cisme 30N kuvvet uygulanırsa ne tarafa hareket eder? Sorusunda bir eksiklik olduğunu düşünürsünüz çünkü kuvvetin ne taraftan ve nasıl uygulandığını bilmeden cismin hareket şeklini söylememiz mümkün değildir.
Bu örneklerde açıklandığı gibi bir yön ile birlilkte ifade edilen büyüklüklere vektörel büyüklükler denir. Kuvvet, hız, yer değiştirme, ivme, momentum bazı vektörel büyüklüklerdir.
Vektörel büyüklükler şekilde görüldüğü gibi yönlendirilmiş doğru parçası ile gösterilir. Vektörü ifade eden A harfinin üzerindeki ok, o niceliğin vektörel bir büyüklük olduğunu gösterir.